PROSTORNI I STRUKTURNI DISPARITETI RADNE SNAGE U SRBIJI

Apstrakt

Radna snaga predstavlja „dinamički“ funkcionalni kontingent, stub ekonomskog i privrednog razvoja, uslovljen demografskim i socio-ekonomskim promenama i procesima. Dinamičnost kao karakteristika kontingenta radne snage ogleda se u nizu promena i transformacija, koje poslednjih decenija dovode do njegovog ubrzanog smanjivanja, starenja i sve slabijeg kapaciteta za obnavljanje, što će se nastaviti i u budućnosti. Pomenuti trend zadobio je globalno rasprostranjene, javljajući se u zemljama različitog političkog, društvenog uređenja i stepena ekonomske razvijenosti, te je njegovo prisustvo prepoznato i u Srbiji. Radi dubljeg razumevanja problematike razvijenosti i potencijala radne snage, cilj istraživanja je usmeren na identifikaciju prostornih obrazaca i razumevanje lokalnih karakteristika radne snage, kao i njihove međusobne uslovljenosti. Istraživanje je sprovedeno na nivou jedinica lokalne samouprave, kroz analizu obima, strukture (pol, starost, aktivnost, delatnost, nivo obrazovanja) i elemenata u oblasti zapošljavanja (ponude i potražnje radnih mesta), formirana je njihova tipologija i ustanovljeni su prostori sa „slabim“ i „jakim“ potencijalom radne snage i sagledani parametri njene iskorišćenosti. Tip sa najslabijim potencijalom radne snage sačinjen je od demografski ugroženih opština jugoistočne Srbije, koje karakterišu i njegova niska iskorišćenost usled značajne nerazvijenosti lokalnog tržišta rada. Najpovoljniji tip je obuhvatio opštine u centralnim gradskim zonama velikih gradova (Beograd, Niš, Novi Sad), koje ujedno imaju i najveći udeo zaposlenog stanovništva i visoko kvalifikovanog kadra. U prelaznim tipovima (106 opština) prisutne razlike uzrokovane su populacionom veličinom, demografskom vitalnošću i stepenom obrazovanja.